Website van Cees Hagenbeek
Glismut van Kleef
in
Genealogie van Arnold IV van Flodrop van Wachtendonk.
Genealogie van Bernhard von Crampe von Loe.
Kwartierstaat van Ans Karstens
Kwartierstaat van Cees Hagenbeek
Kwartierstaat van Eunice Roos
Kwartierstaat van Hans Willem Johan van der Wind
Kwartierstaat van Jacoline van Dijk
Kwartierstaat van Lourens de Groot
Kwartierstaat van Magda en Paul Breedveld
Kwartierstaat van Marinus Pannevis

Glismut van Kleef.

tr. (1)
met

graaf Reding , ovl. in 1055.

tr. (2) na 1055
met

Adalbert van Oostenrijk


Azela van Kleef
in
Genealogie van Arnold IV van Flodrop van Wachtendonk.
Genealogie van Bernhard von Crampe von Loe.
Kwartierstaat van Ans Karstens
Kwartierstaat van Cees Hagenbeek
Kwartierstaat van Eunice Roos
Kwartierstaat van Hans Willem Johan van der Wind
Kwartierstaat van Jacoline van Dijk
Kwartierstaat van Lourens de Groot
Kwartierstaat van Magda en Paul Breedveld
Kwartierstaat van Marinus Pannevis

Azela van Kleef, non in het klooster van Elten.


Emma van Kleef
in
Genealogie van Bernhard von Crampe von Loe.
Kwartierstaat van Ans Karstens
Kwartierstaat van Cees Hagenbeek
Kwartierstaat van Eunice Roos
Kwartierstaat van Hans Willem Johan van der Wind
Kwartierstaat van Jacoline van Dijk
Kwartierstaat van Lourens de Groot
Kwartierstaat van Magda en Paul Breedveld
Kwartierstaat van Marinus Pannevis

Emma van Kleef.

tr.
met

Liudger graaf van de Westfalengouw


Liudger van de Westfalengouw
in
Genealogie van Bernhard von Crampe von Loe.

Liudger graaf van de Westfalengouw.

tr.
met

Emma van Kleef, dr. van Immed van Kleef en Adela van Hamalant


Reding
in
Genealogie van Arnold IV van Flodrop van Wachtendonk.

graaf Reding , ovl. in 1055.

tr.
met

Glismut van Kleef, dr. van Immed van Kleef en Adela van Hamalant, tr. (2) met Adalbert van Oostenrijk. Uit dit huwelijk geen kinderen


Adalbert van Oostenrijk
in
Genealogie van Arnold IV van Flodrop van Wachtendonk.

Adalbert van Oostenrijk.

tr. na 1055
met

Glismut van Kleef, dr. van Immed van Kleef en Adela van Hamalant, tr. (1) met graaf Reding . Uit dit huwelijk geen kinderen


Cornelis Voocht alias van 's-Gravendijk
in
Genealogie van Arnold IV van Flodrop van Wachtendonk.

Cornelis Voocht alias van 's-Gravendijk.


Agnes von Pyrmont
in
Genealogie van Arnold IV van Flodrop van Wachtendonk.

Agnes von Pyrmont (Pirmont).

tr. (1) op 21 apr 1433
met

Johann von Palant zu Reuland, zn. van Werner II von Palant zu Breitenbend en Alverade von Engelsdorf, ovl. in 1444,
, senior, v.1427 Erpfändung von Schloss und Amt Kerpen, fällt in der Hubertusschlacht, tr. (1) in 1418 met Barbe von Moirken. Uit dit huwelijk een zoon.

Uit dit huwelijk 2 kinderen:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Margarete  †1495   
Anton*1443  †1501  58

tr. (2)
met

Wilhelm II van Sombreffe Herr zu Recken u. Kerpen1, zn. van Wilhelm I de Sombreffe Herr von Reckheim (Domheer te Keulen 1374-1380) en Margarethe von Kerpen-Morestorf, geb. in 1395, ovl. in 1475,
, v.Marbais, Herr zu Reckheim, Tomburg, Kerpen und Grandlets, +c.1475?, Les gendres de Jacques Chabot : Gilles d’Armude et Guillaume de Sombreffe, en vertu du testament de Rigaut. Le 22 janvier 1439, Guillaume de Sombreffe, seigneur de Reckem, releva les dîmes et le patronage, en vertu du testament de Rigaut de Fexhe et du partage fait entre le dit Guillaume, époux d’Isabelle, fille de Jacques Chabot ; et Gilles d’Arnemude, époux de Marie, sœur d’Isabelle, tr. (1) met Isabeau de Chabot. Uit dit huwelijk 2 kinderen, tr. (2) na 1429 met Gertrud von Saffenburg. Uit dit huwelijk een dochter.

Bronnen:
1.Europäische Stammtafeln.-(). Neue Folge (ES-NF 12), Detlev Schwennicke, Stargardt, Marburg [Duitsland], 1986


Philip zu Wildenburg
in
Genealogie van Arnold IV van Flodrop van Wachtendonk.
Kwartierstaat van Cees Hagenbeek

Philip zu Wildenburg, ovl. in 1328.

tr.
met

Johanna van der Mark, dr. van Eberhard I graaf van der Marck (graaf van der Mark 1277, voogd te Essen) en Maria van Looz ?, geb. voor 1315, ovl. na 1358.

Uit dit huwelijk een dochter:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Catharina     


Johanna van der Mark
in
Genealogie van Arnold IV van Flodrop van Wachtendonk.
Kwartierstaat van Ans Karstens
Kwartierstaat van Cees Hagenbeek

Johanna van der Mark, geb. voor 1315, ovl. na 1358.

tr.
met

Philip zu Wildenburg, ovl. in 1328.

Uit dit huwelijk een dochter:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Catharina     


Maria van Looz ?
in
Genealogie van Arnold IV van Flodrop van Wachtendonk.
Kwartierstaat van Ans Karstens
Kwartierstaat van Cees Hagenbeek

Maria van Looz ?.

tr.
met

Eberhard I graaf van der Marck, zn. van Engelbert I graaf van der Marck (stiftsheer van St. Andreas te Keulen 1240) en Kunigunde van Blieskastel (vermeld 1258), graaf van der Mark 1277, voogd te Essen, ovl. op 4 jul 1308, begr. Frondenberg,
, vermeld 1322-1346, tr. (1) circa 29 jan 1273 met Irmgard van Limburg-Arlin (Berg). Uit dit huwelijk 2 kinderen.

Uit dit huwelijk een dochter:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Johanna*1315  †1358  43


Jan van Schoonvorst
in
Genealogie van Arnold IV van Flodrop van Wachtendonk.
Kwartierstaat van Cees Hagenbeek

Jan van Schoonvorst, geb. circa 1350, burggraaf van Montjoie, ovl. in 1382,
, v.Schönau-S, zu Montjoie und Herr zu St.Agathenrode, Drost von Brabant, 1379 Vergleich mit der Schwester Mechtild.

tr. op 14 jul 1376
met

Margaretha Scheiffart van Merode, dr. van Ritter Werner Scheiffart van Merode en Adelheid van Millendonk, geb. circa 1360, ovl. tussen 1415 en 21 mrt 1417 , tr. (2) circa 1382 met Johan II van Gronsveld, geb. circa 1330, ovl. op 25 aug 1386,
, is vermoord. Uit dit huwelijk een dochter.

Uit dit huwelijk een zoon:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Johan*1380  †1433  52


Margaretha Scheiffart van Merode
in
Genealogie van Arnold IV van Flodrop van Wachtendonk.

Margaretha Scheiffart van Merode, geb. circa 1360, ovl. tussen 1415 en 21 mrt 1417 .

tr. (1) op 14 jul 1376
met

Jan van Schoonvorst, zn. van Reinard Mascherel van Schoenvorst (burggraaf) en Catharina zu Wildenburg (Vrouwe van Elsloo), geb. circa 1350, burggraaf van Montjoie, ovl. in 1382,
, v.Schönau-S, zu Montjoie und Herr zu St.Agathenrode, Drost von Brabant, 1379 Vergleich mit der Schwester Mechtild.

Uit dit huwelijk een zoon:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Johan*1380  †1433  52

tr. (2) circa 1382
met

Johan II van Gronsveld, geb. circa 1330, ovl. op 25 aug 1386,
, is vermoord.

Uit dit huwelijk een dochter:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Catharina  †1333   


Johan II van Gronsveld
in
Genealogie van Arnold IV van Flodrop van Wachtendonk.

Johan II van Gronsveld, geb. circa 1330, ovl. op 25 aug 1386,
, is vermoord.

tr. circa 1382
met

Margaretha Scheiffart van Merode, dr. van Ritter Werner Scheiffart van Merode en Adelheid van Millendonk, geb. circa 1360, ovl. tussen 1415 en 21 mrt 1417 , tr. (1) met Jan van Schoonvorst. Uit dit huwelijk een zoon.

Uit dit huwelijk een dochter:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Catharina  †1333   


Johan van Schoonvorst
in
Genealogie van Arnold IV van Flodrop van Wachtendonk.

Johan van Schoonvorst, geb. circa 1380, ovl. op 1 feb 1433,
, Herr zu Agathenrode und Flamengerie Walhey, 1411 Kauf von Diepenbeck von Balduin v.Monjardin, Thesaurarius des Herzogs Johann van Brabant.

tr. circa 1399
met

Johanna de Walcourt dit de Rochefort, ovl. in 1444


Johanna de Walcourt dit de Rochefort
Johanna de Walcourt dit de Rochefort, ovl. in 1444.

tr. circa 1399
met

Johan van Schoonvorst, zn. van Jan van Schoonvorst (burggraaf van Montjoie) en Margaretha Scheiffart van Merode, geb. circa 1380, ovl. op 1 feb 1433,
, Herr zu Agathenrode und Flamengerie Walhey, 1411 Kauf von Diepenbeck von Balduin v.Monjardin, Thesaurarius des Herzogs Johann van Brabant


Johan II van Heverlee
in
Kwartierstaat van Cees Hagenbeek

Johan II van Heverlee1, geb. in 1240, heer van Heverlee en Vaelbeeck, baljuw van Berchem, ovl. in 1277,
, Van Margareta is bekend dat ze de 2e vrouw was van Jan II van Heverlee (in 1255 gehuwd met Maria [van Aa]. Het vroegste moment dat ze gehuwd blijkt uit 1263. Uitgaande dat dit ook meteen het huwelijksjaar van haar is geweest en de veronderstelling dat ze dan minimaal 14/15 jaar zal zijn geweest mogen we stellen dat Margareta uiterlijk in 1248/49 geboren kan zijn. Dan bestaan er twee opties:
1. Margareta is het jongste kind van Arnold III van Wezemaal en Beatrix van Breda,
2. Margareta is de dochter van Arnold IV, dus een kleindochter.

Bij optie 1 is het vreemd dat we haar 'oudere zus' Aleidis enkel als vrouwe van (half) Perk aangeduid zien terwijl Margareta als 'jongere zus' uit de Wezemaal-erfenis half Oplinter (de andere helft behoorde aan een ander geslacht) en half Perk meekreeg. Bovendien kan worden opgemerkt dat haar 'ouders' Arnold III en Beatrix tussen 1219 en 1229 gehuwd waren. Margareta moet in dat geval dan een echt nakomertje zijn geweest.

Van Arnold IV van Wezemaal weten we dat hij op 22-6-1247 al gehuwd met een Elisabet. Arnold is de oudste zoon van zijn ouders. Hij wordt vermeld vanaf 1244, in 1246 was hij meerderjarig. Zijn huwelijksjaar 1247 is derhalve heel realistisch. Zijn vrouw Elisabeth wordt na 1253 niet meer vermeld. Margareta van Wezemaal zou zijn enige in leven gebleven kind kunnen zijn geweest, vernoemd naar een moederlijke grootmoeder want binnen de familie Van Wezemaal zouden voornamen als Beatrix (grootmoeder), Clementia en Luijtgard (overgrootmoeders) meer voor de hand hebben gelegen.

Wat weten we van opvolgingen bij de Van Wezemaals:
Arnold III + na 1261 Heer van Wezemaal.
Arnold IV heer van Wezemaal 1264-1269, Tempelier ca.1270
Godfried heer van Perk 1265, heer van Wezemaal 1272.
Aleidis vrouwe van Perk  januari 1270

We zien een soort van stuivertje-wisselen.  Aleidis was midden jaren 40 al gehuwd met Hendrik I van der Leck maar wordt pas in 1270 aangeduid als vrouwe van Perk. Het lijkt op een compensatie voor een nog niet betaalde bruidschat. Arnold IV van Wezemaal speelde een vooraanstaande rol als maarschalk van Brabant, maar door een ongelukkige keuze in de opvolgingsstrijd en een korte opstand tegen de nieuwe hertog Jan I na de dood van hertog Hendrik III viel hij in ongenade. In 1269 ging hij gebukt onder schulden. Hij lijkt toen al even weduwnaar te zijn omdat zijn vrouw na 1253 niet meer wordt vermeld. Ergens tussen 6 april 1269 en januari 1270 koos hij ervoor om Tempelier te worden. Arnold IV van Wezemaal overleed na 27-3-1278

In 1269 kan afgesproken zijn dat Godfried zijn oudere broer Arnold IV zou opvolgen als heer van Wezemaal. Een nieuwe smetteloze heer zou wellicht het aanzien van de familie weer kunnen oppoetsen. Dat lukte inderdaad maar anders dan verwacht omdat Godfrieds broer Gerard van Wezemaal en niet Godfrieds zoon Arnold V later in 1287 door hertog Jan I beleend werd met Bergen op Zoom, het westelijke deel van de heerlijkheid Breda.

In dit scenario werd in 1269 de dochter van Arnold IV overgeslagen in de opvolging. Margareta van Wezemaal kan op dat moment al weduwe zijn geweest van Jan II van Heverlee, maar begin jaren 70 zal ze al zijn hertrouwd met de weduwnaar Hendrik V van Boutersem,† na 1279 (in 1255 gehuwd met Maria [van Aa], met hieruit in 1276 twee zonen Hendrik en Leunis).

Dochter Margareta kan gecompenseerd zijn met half Oplinter want de andere helft behoorde aan het geslacht Van Kraainem. Perk kan dan aan zus Aleidis en haar man toebedeeld zijn als achterstallige bruidsschat. In het Latijnsboek is enkel sprake van het dorp Perk (ville) en niet van de heerlijkheid maar dat kan een vertekend beeld zijn omdat pas later de lenen beter en uitvoeriger werden beschreven. Het is ook onduidelijk of Margareta in 1270 ook al in het bezit van de andere helft van Perk was. Volgens Raf wordt Aleidis van Wezemaal in 1270 zo aangeduid.

Maar omdat in 1290 Margareta van Wezemaal aangeduid wordt als vrouwe van Perk moet zij toen al in het bezit zijn geweest van de helft van Perk en de jurisdictie. Dat heeft ze of al in 1269 gehad of tussen 1270 en 1290 van de Van der Lecks verworven. Er kunnen momenten zijn geweest dat de Van der Lecks om geld verlegen zaten en een deel van hun bezit verzilverd hebben. Wellicht is het verwerven van bezit in en rond Werth daarvoor aanleiding geweest.

Het kan ook zijn dat pas na het overlijden van 'vader' de Tempelier Arnold IV van Wezemaal, hij schijnt nog geruime tijd geleefd te hebben, Margareta en haar man de in 1269/70 overeengekomen afspraak tussen haar vader en oom hebben aangevochten en dat ze toen als compensatie voor het opgeven van haar erfafspraken de andere helft van Perk hebben gekregen. Een ander aspect wat meegenomen kan worden is het gegeven dat de halve heerlijkheid Oplinter van Margareta vererfde op haar zoon Hendrik van Boutersem uit haar 2e huwelijk. Het zou dus goed kunnen dat Margareta van Wezemaal pas tijdens haar 2e huwelijk Oplinter toebedeeld kreeg.

Vanuit deze insteek kan worden opgemerkt dat Hendrik V van Boutersem op 17 maart 1268 als getuige aanwezig was toen Hendrik V, heer van Breda, het patronaats- en personaatsrecht van de kerken van Schoten en Merksem verkocht aan de het kapittel van de O.L.V.-kerk te Antwerpen. Zijn aanwezigheid daar kan worden verklaard als zijnde de man van een Van Breda-kleindochter

Het lijkt me waarschijnlijk dat het huwelijk Boutersem-Wezemaal in of kort voor 1268 is gesloten. Als dan in 1269 Arnold IV van Wezemaal besluit om Tempelier te worden vind er een stoelendans plaats. Zijn broer Godfried wordt heer van Wezemaal en geeft zijn bezit Perk door aan zijn zuster Aleidis gehuwd met Hendrik I van der Leck. Aleidis wordt in 1270 aangeduid als vrouwe van Perk. Dochter Margareta van Wezemaal en haar man Hendrik V van Boutersem krijgen de halve heerlijkheid Oplinter wat later door vererfde aan hun zoon Hendrik van Boutersem, heer van (Op-)Linter. In 1269 kreeg Margareta ook, of verwierf pas tussen 1270 en 1290 de helft van Perk van hetzij haar oom Godfried of van haar tante Aleidis en haar man of later van haar neef Hendrik II van der Leck.

De grootste verliezers waren Hendrik en Jan van Heverlee, de zonen van Margareta van Wezemaal uit haar eerste huwelijk. Voor zover bekend erfden ze niets uit de Van Wezemaal-erfenis.

tr. (1) op 9 mrt 1263
met

Margaretha van Wesemaele1,2 (van Merxsem), dr. van Arnold IV van Wesemaele (maarschalk van Brabant) en Elisabeth , geb. circa 1247, gecompenseerdmet half Oplinter want de andere helft behoorde aan het geslacht Van Kraainem, ovl. op 25 mrt 1302,
, Maria van Wezemaal, vrouwe van Schoten, Merksem, Ettenhove en Bergen op Zoom, vermeld 1353-tna 1390, dochter van Gerard en Maria van Wilre, gehuwd met Hendrik van Boutersem, heer van Kinkempois, ridder, 1351 overl. na 1370,gebruikte twee enigszins, aar essentieël, verschillende zegelstempels. Van het eerste zegelstempel is een afdruk van 9 mei 1354 bewaard gebleven en van het tweede zegelstempel een van 6 sep 1355. Op het eerste zegelstempel voerde zij een gedeeld wapen: 1e drie maliën met een schildhoofd met drie palen en 2e drie lelies met een barensteel van drie hangers. Het rechterwapen op dit zegel is dat van haar echtgenoot Hendrik van Boutersem en het linkerwapen dat van haar grootvader Gerard van Wezemaal, heer van Schoten en Merksem, en vermoedelijk ook dat van haar vader, tr. (1) met Hendrik V van Boutersem. Uit dit huwelijk een zoon.

Uit dit huwelijk 2 zonen:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Hendrik     
Leunis     

tr. (2) in 1255
met

Maria van der Aa.

Bronnen:
1.Europäische Stammtafeln (ES 8), Detlev Schwennicke, Marburg [Duitsland], 1980 (blz. 29)
2.Ons Voorgeslacht (OV nieuw), Periodiek (OV), Zuidhollandse Vereniging voor Genealogie, Zuidhollandse Vereniging voor Genealogie, Rotterdam, vanaf 1946 (blz. 131)


Arnold IV van Wesemaele
in
Genealogie van Arnold IV van Flodrop van Wachtendonk.
Kwartierstaat van Cees Hagenbeek

Arnold IV van Wesemaele, maarschalk van Brabant, ovl. na 27 mrt 1278,
, meerderjarig in 1246, Tempelier ca 1270.

tr. (1) circa 1220
met

Beatrix van Breda (van Flodorf), dr. van Gottfried II van Breda (heer van Breda) en Lutgard van Perk, geb. in 1200, erfdochter van bergen op Zoom, ovl. in 1251.

Uit dit huwelijk een zoon:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Godfried*1220 Wezemaal [België] †1275 Wezemaal [België] 55

tr. (2) in 1247
met

Elisabeth , ovl. circa 1253.

Uit dit huwelijk 2 dochters:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Aleidis     
Margaretha*1247  †1302  54


Beatrix van Breda
in
Genealogie van Arnold IV van Flodrop van Wachtendonk.
Kwartierstaat van Cees Hagenbeek
Kwartierstaat van Eunice Roos
Kwartierstaat van Hans Willem Johan van der Wind
Kwartierstaat van Jacoline van Dijk
Kwartierstaat van Lourens de Groot
Kwartierstaat van Magda en Paul Breedveld
Kwartierstaat van Marinus Pannevis

Beatrix van Breda (van Flodorf), geb. in 1200, erfdochter van bergen op Zoom, ovl. in 1251.

  • Vader:
    Gottfried II van Breda, zn. van Hendrik van Breda en Christina van Schoten, geb. in 1160, heer van Breda, ovl. in 1216,
    , Ook genoemd Godefridus de Breda en Godefridus de Scoten. In een akte van 1190-1196 geeft Hendrik hertog van Lotharingen aan Godevaert de Scoten in leen, het goed van Breda, hij Godevaert de Scoten, zegt dat hij den burgt van Breda met al het goed 't gene ik heb bezeten en nog bezit beneden de plaatse welke Hage genoemd wordt, vrijelijk in handen van Heer hertog Henrick en van Vrouwe Hertogin M en van haeren erfgenaem, gesteld heb...omdat mijne voorouder van haare voorzaten het zoo gehouden hebben.... Getuigde bij het vredesverdrag, na maart 1196, gesloten tussen Brabant en Gelre. Getuigde bij het verdrag tussen de hertog van Brabant en graaf Dirk VII. Getuigde in 1202 bij de schenking der gebroeders van Buusbeeck aan het kapitel van Antwerpen. Getuigde in 1203, toen Dirk VII afstand doet van zijn rechten op Breda. Getuigde in 1205 bij de gift van de hertog aan Cortenberg en in 1206 is hij voor deze borg. Viel in 1209 de abdij Villers (bij Brussel) lastig, waar hij aanspraak wilde maken op zijn rechten van Schooten, deze rechten werd hem ontzegd door de hertog van Brabant en zijn mannen bij hun uitspraak, van alle rechten op het door Engelbert destijds geschonken goed. Getuigden wederom in 1210 bij de bekrachtiging van Afflighems voorrechten. Getuigde in 1213, toen de inwoners van Leeuwen verschillende privilegiën ontvingen. Als Godfried van Breda is hij getuige in 1209 te Aarschot, in 1213 te Nijmegen. Ontvangt op 25-2-1213 het tolrecht op de Schelde. Op 23-12-1213 was hij samen met graaf Willem I te Middelburg en in november 1214 te Antwerpen bij het opmaken van de huwelijksvoorwaarden tussen Machteld van Brabant en Floris, de zoon van genoemde graaf, tr.
 

tr. circa 1220
met

Arnold IV van Wesemaele, zn. van Arnold III van Wesemaele, maarschalk van Brabant, ovl. na 27 mrt 1278,
, meerderjarig in 1246, Tempelier ca 1270, tr. (2) met Elisabeth . Uit dit huwelijk 2 dochters.

Uit dit huwelijk een zoon:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Godfried*1220 Wezemaal [België] †1275 Wezemaal [België] 55



Bronnen:
1.Europäische Stammtafeln (ES 8), Detlev Schwennicke, Marburg [Duitsland], 1980 (blz. 29)

Hendrik van Breda
 
in
Genealogie van Arnold IV van Flodrop van Wachtendonk.
Kwartierstaat van Cees Hagenbeek
Kwartierstaat van Eunice Roos
Kwartierstaat van Hans Willem Johan van der Wind
Kwartierstaat van Jacoline van Dijk
Kwartierstaat van Lourens de Groot
Kwartierstaat van Magda en Paul Breedveld
Kwartierstaat van Marinus Pannevis

Hendrik van Breda, geb. in 1130, ovl. in 1180.

tr.
met

Christina van Schoten1,1, geb. in 1140, ovl. in 1187.

Uit dit huwelijk een zoon:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Gottfried II*1160  †1216  56



Bronnen:
1.Oorkondenboek van Holland en Zeeland van 1222 tot 1256, deel 2 (B 045), Oorkondenboek van Holland en Zeeland II, Dr. J.G. Kruisheer, van Gorcum, Assen, 1986